ZUD – bezpieczeństwo i ład pod ziemią
Gdzieś, w głębokiej podświadomości osób które mają kontakt z projektowaniem urządzeń podziemnych, zakorzenione jest pojęcie „ZUD”, jako skrót od „zespół uzgadniania dokumentacji” lub „ZUDP” – z dodatkiem słowa „projektowej”. Choć to pojęcie już od ładnych kilku lat nie obowiązuje w sensie prawnym, to nadal posługujemy się tym ładnym skrótem, bo tak naprawdę oddaje on sens obecnego działania starostów w tej przestrzeni – w przestrzeni koordynowania usytuowania projektów urządzeń podziemnych. Jako, że ktoś „mądry” doszedł do wniosku, że słowo „uzgadnianie” jest „be”, że jest zbyt twarde, albo zniewalające, postanowił je zmiękczyć i odebrać pewne władztwo starostów nad tym procesem, to wymyślił, że starostowie będą teraz tylko „koordynować” usytuowanie projektów urządzeń podziemnych i wprowadził ten termin do obrotu prawnego. Dorobiono do tego normy prawne i w efekcie temat został rozmydlony i poluzowany w duchu ułatwienia procesu inwestycyjnego. Czy tak powinno być akurat w tym zakresie? Odpowiedzi udzielcie sobie sami, a ja spróbuję Wam pomóc.
O co chodzi z tym uzgadnianiem (koordynacją)? Po co to wszystko? Otóż, urządzenia podziemne dziś to przede wszystkim sieci i przyłącza różnych mediów, które przecinają przestrzeń niczym sieć pajęcza, ale – pod ziemią! Oczywiście, ze zrozumiałych względów, więcej ich jest w terenach zabudowanych, a najwięcej na obszarach miast. Próbkę takiej sieci Czytelnicy znajdą w załączniku opublikowanym pod poprzednim felietonem. Najważniejsze jest to, żeby wszyscy sobie zdawali sprawę, że urządzeń ulokowanych pod ziemią nie widać! Że niełatwo jest po zakryciu precyzyjnie zlokalizować ich przebieg! Sieci te lokalizowane są w lwiej części wzdłuż dróg publicznych, tak aby nie naruszać możliwości korzystania przez właścicieli nieruchomości prywatnych w dowolny sposób z ich gruntów. Czasem się nie da. Kiedyś bezpardonowo wkraczano w tereny prywatne z sieciami mediów, dziś z reguły łączy się to z koniecznością ustanowienia często odpłatnych służebności przesyłu.
Skoro sieci mediów lokowane są wzdłuż pasa dróg, to warto tak rozplanować ich przebieg, aby po pierwsze - zminimalizować uciążliwości ruchu drogami podczas budowy, remontów, wymiany, po drugie – dobrze wykorzystać przestrzeń pasa drogowego, która nie jest z gumy, a czasem wzdłuż drogi przebiega kilkanaście-kilkadziesiąt różnych ciągów sieci, a po trzecie wreszcie – zapewnić bezpieczeństwo przesyłowi, środowisku, a przede wszystkim ludziom! Tak naprawdę, to kolejność według ważności problemów powinna być odwrotna: bezpieczeństwo-optymalne wykorzystanie przestrzeni-uciążliwości. Tym właśnie zajmuje się ZUD! W skład zespołu koordynującego projekty usytuowania urządzeń podziemnych wchodzą wyznaczeni przedstawiciele podmiotów zarządzających sieciami mediów: wodno-kanalizacyjnych, energetycznych, gazowych, telekomunikacyjnych, ciepłowniczych i innych, przedstawiciele urzędów gmin, zarządców dróg: gminnych, powiatowych, wojewódzkich i krajowych. Pracę tego zespołu organizuje i nadzoruje Przewodniczący powołany przez Starostę – od kilku lat Pan Marcin Rąbek (wcześniej przez wiele lat Pan Marek Wojtowicz). W pracy tej wspomaga go 1 pracownik. Zadanie te realizowane są w ramach zadań wydziału Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej.
Od 2017 roku całość zadań zespołu realizowana jest w naszym Powiecie drogą teleinformatyczną poprzez dedykowany Portal pod nazwą Narada Koordynacyjna, wchodzący w skład komponentu WebEWID naszego systemu geodezyjnego EWID2007. Członkowie Zespołu poprzez ten Portal otrzymują projekty sieci składane do Starosty do skoordynowania i wyrażają swoje opinie bądź uwagi. Poprzez ten Portal mają również wgląd do niezbędnych danych zasobu geodezyjnego oraz wewnętrznego komunikatora Zespołu. Przewodniczący Zespołu decyduje o składzie Zespołu dla konkretnego projektu. Dla projektu usytuowanego w drodze gminnej w gminie Kampinos nie będzie przecież wysyłał do uzgodnień projektu przedstawicielowi Urzędu Gminy Stare Babice, czy też do Zarządu Dróg Wojewódzkich. Jeśli projekt nie ma zbliżeń do sieci energetycznej, to nie będzie przekazany do koordynacji podmiotowi zarządzającemu taką siecią. To chyba oczywiste. Wyznaczeni członkowie zespołu koordynującego wypowiadają się w sprawie lokalizacji każdego projektu i protokół zawierający uwagi, bądź ich nie zawierający, zwracany jest projektantowi. Protokół ten jest załącznikiem do projektu składanego o uzyskanie pozwolenia na budowę lub do zgłoszenia prac budowlanych.
Co należy ocenić podczas koordynowania usytuowania projektów sieci? Przede wszystkim tak zwane „zbliżenia”. Większość z Was pewnie nie wie, że istnieją konkretne przepisy dotyczące minimalnych odległości pomiędzy poszczególnymi rodzajami sieci mediów. Przewód gazowy nie może być położony tuż przy przewodzie energetycznym czy kanalizacyjnym. Przewód wodociągowy nie może być położony tuż przy kanalizacyjnym, itd. To właśnie przede wszystkim jest przedmiotem uzgodnień. Na tzw. zbliżeniach, czy w miejscu przecięć, stosuje się dodatkowe zabezpieczenia na przewodach (rurach, kablach) mające znaczenie dla bezpieczeństwa przesyłu i bezpieczeństwa ludzi. Szczerze mówiąc, o racjonalnym wykorzystaniu przestrzeni pasa drogowego dziś trudno mówić, bowiem systematycznie luzowane przepisy dotyczące uzgodnień projektowych, pozwalają starostom dziś podczas koordynacji jedynie na formułowaniu uwag co do zbliżeń różnego rodzaju sieci. Późniejsza realizacja prac przy budowie sieci powinna doprowadzić do ulokowania jej zgodnie z uzgodnionym projektem.
Proces koordynacji przeprowadzany za pomocą Portalu Narada Koordynacyjna jest w naszym powiecie stosunkowo krótki. Z reguły trwa on 3-4 dni od momentu złożenia kompletu dokumentów do uzgodnień. Składanie dokumentacji przez projektantów odbywa się również głównie drogą środków komunikacji teleinformatycznej z wykorzystaniem Portalu Projektanta. Do uzgodnień (koordynacji), należy złożyć wniosek, projekt opracowany na mapie do celów projektowych, oraz precyzyjne dane o usytuowaniu przebiegu projektowanej sieci, najlepiej w postaci pliku cyfrowego. W ostatnich latach do Starosty w naszym Powiecie trafia niespełna 900 projektów rocznie do uzgodnień. Na liście opiniujących te projekty znajduje się około 50 różnego rodzaju podmiotów Najwięcej z nich to podmioty zarządzające pasami dróg oraz zarządzający sieciami telekomunikacyjnymi.
Niestety, nie wszyscy przedstawiciele podmiotów opiniujących usytuowanie projektów są w równym stopniu aktywni w procesie koordynowania. Obowiązujące przepisy prawa w dobie „luzowania” wszystkiego, mówią tak - „nieobecność na naradzie koordynacyjnej podmiotu należycie zawiadomionego o jej miejscu i terminie nie stanowi przeszkody do jej przeprowadzenia. Przyjmuje się, że podmiot ten nie składa zastrzeżeń do usytuowania projektowanej sieci uzbrojenia terenu przedstawionego w planie sytuacyjnym”. Czy tak to powinno wyglądać w kontekście istoty problematyki uzgadniania usytuowanie projektów sieci, a przede wszystkim powodów dla których się to robi i wagi problemu, pozostawiam pod ocenę Czytelników.
Dariusz Pręgowski
Geodeta Powiatowy